خدمات بهداشتی و درمانی پرستاری در منزل امید زندگی مشهد

در صورت تمایل پاسخ سوالات خود را دریافت کنید

• فواید تعویض خون چیست؟

  ز فواید تعویض خون، جلوگیری از زردی کودک و عوارض جبران ناپذیر آن است. با تعویض خون اجزای غیر طبیعی و سموم خون حذف شده و سطح بیلی روبین خون پایین می‌آید و این به کاهش زردی نوزاد و بهبودی او کمک می‌کند.

• مراحل تعویض خون نوزاد:

  در تعویض خون، مقداری از خون بیمار برداشته شده و با خون اهدا کننده جایگزین می‌شود تا اجزای غیر طبیعی خون و سموم موجود در آن یا حفظ حجم خون در گردش، حذف شود. در این روش کل خون نوزاد با دو برابر حجمش با خون اهداکننده تعویض می‌شود. تعویض خون در نوزادان مبتلا به زردی آخرین مرحله درمان است. در این روش درمانی ابتدا مراحل ارزیابی و اقدامات قبل از عمل انجام می‌شود که شامل مراحل زیر است: • توضیح درباره نحوه انجام عمل و عوارض آن و در نهایت اخذ رضایت خانواده نوزاد • انجام آزمایشات مرتبط با زردی و اندازه گیری سرمی بیلی روبین • درخواست و آماده سازی خون مناسب با نوزاد و مادر (میزان خون درخواستی باید دو برابر حجم خون نوزاد باشد و تا 38 درجه سانتی گراد گرم شود.) • قرار دادن نوزاد در یک محیط مناسب و آرام و ثبت علائم حیاتی او • ناشتا نگه داشتن نوزاد به مدت 4 ساعت و تخلیه ترشحات معده با قرار دادن لوله دهانی معدی • آماده سازی تجهیزات مورد نیاز پس از انجام این مراحل، مراحل اصلی تعویض خون شروع می‌شود. برای جلوگیری از نوسانات عمده خون، تعویض خون باید به آرامی و در طی حدود 2 ساعت انجام شود که شامل مراحل زیر است: • تعبیه کاتتر ورید نافی با اندازه مناسب و در محب مناسب • با استفاده از این لوله از طرق ورید ناف خون نوزاد خارج می‌شود و بصورت متوالی خون اهداکننده جایگزین می‌شود. • شروع تعویض خون با خارج کردن کمتر از 10 درصد از حجم خون نوزاد در هر نوبت و جایگزین کردن آن با همین میزان خون تا زمان اتمام حجم خون درخواست شده • ثبت علائم حیاتی نوزاد پس از انجام تعویض خون به مدت 4 تا 6 ساعت پس از آن سطح بیلی روبین خون نوزاد باید چک شود، زیرا امکان بازگشت آن وجود دارد.

• چه زمانی خون نوزاد مبتلا به زردی عوض می شود؟

  اگر منظور شما این است که در چه شرایطی به تعویض خون نیاز است؟ باید گفت معمولا در نوزادان و درزمان ابتلا به زردی این اتفاق می افتد.که در طب کلاسیک در زمان افزایش غیر طبیع و ترس از بروز عوارض اقدام به تعویض خون میشود. در طب سنتی معمولا با حجامت لاله گوش هم اقدام پیشگیری و هم اقدام درمانی صورت میگیرد البته با اصلاح مزاج مادر و نوزاد و تنظیم تغذیه مادر و نوزاد. زردی از آن مشکلات شایعی است که اکثر نوزادان بعد از تولد به آن مبتلا می شوند.معمولا 60 درصد نوزادان سالم پس از تولد دچار زردی می شوند و در مواردی که نوزاد نارس باشد این مورد به 80 درصد می رسد. البته اینها مواردی است که زردی ظاهر می شود، ولی در مواردی هم، از آنجا که زردی کم است ، نمی توان آن را تشخیص داد و فقط با آزمایش می توان فهمید که بیلی روبین نوزاد در حد عادی است که این مورد رایج و عادی است . در اکثر نوزادانی که دچار زردی می شوند حتی آن دسته که زردی آنها از مرحله فیزیولوژیک می گذرد و اعداد زردی در آنها بالا است ، بیماری نگران کننده نیست. هر چند لازم است با پزشک مشورت شود. اگر عدد خیلی بالا نباشد و نوزاد چند روز از عمرش گذشته باشد ولی سالم باشد به مادر و پدر توصیه می شود درمان به جای بیمارستان در منزل و زیر دستگاه فوتوتراپی صورت پذیرد. اگر شدت زردی بالا باشد و عدد آن به سرعت افزایش یابد و والدین نوزاد را سریع به پزشک ارجاع ندهند ممکن است زردی سبب بروز مشکلات مغزی در نوزاد شود. زردی می تواند در برخی مناطق مغز نفوذ کرده و انواع مشکلات مغزی، فلج مغزی یا دیگر مشکلات را پیش آورد. زردی در عین حال که مشکل شایعی است و برای تعداد زیادی از نوزادان رخ می دهد و اگر به موقع درمان شود مشکلی ایجاد نمی کند، چنانچه به موقع درمان نشود، می تواند در درصد پایینی مشکل ساز شود. مقدار زردی و شدتی که در آن نیاز به تعویض خون پیدا می شود با توجه به سن بچه و نارس یا رسیده بودن او مختلف است . اگر زردی به اعداد 20، 25 یا 30 برسد این نوزادان در معرض احتمال تعویض خون قرار می گیرند و در بیمارستان بستری می شوند. حتی اگر این عدد از یک حد خاصی بالا رفت یا سرعت افزایش زردی خیلی سریع بود یا زمینه بیماری در نوزاد وجود داشت نیاز به تعویض خون پیش می آید. اگر بچه سالم باشد اعداد بالای زردی را می تواند تحمل کند و مشکلی برای او به وجود نمی آید، اما اگر نوزاد دچار عفونت باشد، نارس باشد یا تعادل اسید و باز خون او به هم خورده باشد یا اکسیژن خون در او ناکافی باشد و... نیاز به تعویض خون پیش می آید. به هر حال در شرایطی که نوزاد بیمار است باید سریع تر با زردی او برخورد کرد.

• خطرات ناشی از دادن آب قند به نوزاد چیست؟

  آب قند اگر به درستی به نوزاد داده نشود، می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که از دادن آب قند به نوزاد بدون نظارت پزشک متخصص کودکان خودداری کنید. دکتر فیشر می‌گوید:”اگر ترکیب محلول مناسب نباشد و به کودک آب خالص بیش از حد داده شود، موجب بروز اختلالات الکترولیتی در بدن نوزاد می‌شود که ممکن است در موارد شدید به تشنج منجر شود.” هنگامی که بدن آب زیادی دریافت کند، سدیم در خون رقیق می‌شود و الکترولیت‌ها را از بین می‌برد. این فرآیند باعث ایجاد تورم در بافت‌های بدن و تشنج می‌شود، در موارد شدید ممکن است نوزاد به کما برود. سایر عوارض جانبی دادن آب قند به نوزاد عبارتند از: • زخم معده • تف کردن • کاهش اشتها برای شیر مادر یا شیر خشک دکتر فیشر می‌گوید: “دادن آب قند به نوزاد به مقدار زیاد ممکن است باعث کاهش اشتهای کودک به شیر مادر یا شیر خشک شود. از آنجایی که نوزاد تازه متولد شده بایستی توسط مایعی غنی از مواد مغذی و پروتئین تغذیه شود نه صرفا یک مایع ساخته شده از آب و شکر، رشد او با تاخیر مواجه می‌شود. زیرا نوزاد با خوردن آب قند احساس سیری می‌کند و در نتیجه کمتر از میزان لازم شیر یا شیر خشک می‌خورد. “ اگر بدن نوزاد به دلیل اسهال و استفراغ دچار کم آبی شده باشد، بازهم نیازی به دادن آب به نوزاد نیست. در این مواقع پزشک برای هیدراته کردن بدن نوزاد یک شربت یا پودر الکترولیتی مانند Pedialyte یا Infalyte را تجویز می‌کند.

• آیا دادن آب قند به نوزاد موثر است؟

  یک پژوهش که در مجله بیماری‌های کودکان منتشر شده است، نشان می‌دهد که اگر پیش از واکسن به نوزادان کمتر از 1سال، محلول آب قند داده شود، کمتر گریه کرده و درد کمتری احساس می‌کنند. اعتقاد بر این است که طعم شیرین آب قند اثر آرامش بخشی دارد. دکتر فیشر می‌گوید: “دادن آب قند به نوزاد موجب منحرف کردن ذهن او از درد می‌شود و در مقایسه با نوزادی که آب قند دریافت نکرده است، گریه و ناراحتی کمتری را تجربه می‌کند.” دو مطالعه منتشر شده در مجله آکادمی کودکان آمریکا در ماه مارس، نشان داده است که دادن آب قند به نوزاد یک روش موثر برای کاهش درد نوزادان نارس هنگام خون گیری از پاشنه پا توسط دستگاه است. اگرچه این مطالعه به طور خاص بر روی نوزادان نارس متولد شده بین هفته‌های (32 تا 37 بارداری) انجام شده است، اما به نظر می‌رسد که همان اثر را بر روی نوزادان کامل (رسیده) نیز داشته باشد. پژوهش دیگری نیز نشان داده است که دادن “ساکارز خوراکی ” به نوزادان نارس، تاثیر پیش گیری از درد را دارد. نتایج این پژوهش بر پایه عدد درد در نوزادان گزارش شده است. عدد درد تابعی از اندازه گیری تغییر حالت صورت، میزان اکسیژن خون و ضربان قلب نوزاد است. دکتر گاد فرد کاتو می‌گوید: برخی مطالعات نشان داده است که اگر مادر در طی فرآیند پزشکی قادر به شیردهی باشد، شیردهی برای کاهش درد، موثرتر از دادن آب قند به نوزاد است. البته بایستی پژوهش‌های بیشتری انجام شود تا تعیین کنند چگونه آب قند دادن به نوزاد موجب کاهش درد او می‌شود و دوز مناسب برای تاثیر آن چه مقدار است.