مشاوره و درمان زردی نوزاد
پس از آنکه پزشک آزمایشاتی را برای اندازه گیری سطح بیلی روبین در خون انجام داد با توجه به میزان بیلی روبین خون، سن و وزن نوزاد، پزشک نوردرمانی را برای نوزاد توصیه می کند که در این صورت نوزاد با محافظت چشم ها و ناحیه تناسلی در زیر نور رمخصوص قرار می گیرد. این نور باعث تخریب بیلی روبین خون می شود و بیلی روبین های تخریب شده از طریق کبد دفع می شود.
اگر کودک دچار زردی شدید باشد و بیلی روبین تا سطح خطرناک بالا رود ممکن است نیاز به تعویض خون داشته باشد.
بیش از نیمی از نوزادان طبیعی و سالم در روز دوم یا سوم پس از تولد در پوشت خود ته رنگ زرد پیدا می کنند. اگر نوزاد شما چنین است احتمالا چیز نگران کننده ای نیست ولی اگر شکم یا دست و پاهای نوزاد زرد به نظر می رسد باید آن را حتما به پزشک نشان دهید.
مکانیسم ایجاد زردی
زردی در یک نوزاد سالم زمانی اتفاق می افتد که سطح بیلی روبین در خون بالا می رود. بیلی روبین ماده شیمیایی است که بر اثر تخریب گلبول های قرمز تولید می شود. نوزادان سطح بیلی روبین بالاتری دارند چون تعداد گلبولهای قرمر حامل اکسیژن در آنها زیاد است و کبد جوان آنها نمی تواند بیلی روبین اضافی را دفع کند. هرچه سطح بیلی روبین بالاتر از حد معمول باشد زردی از سر به پایین به سمت گردن و سپس قفسه سینه پیش می رود تا اینکه در موارد شدید نهایتا به دست و پا می رسد.
علل و انواع زردی
- زردی طبیعی: از 2 الی 3 روزگی ایجاد شده و ظرف یک هفته از بین می رود. این نوع زردی مختصر بوده و به دلیل عدم تکامل کبد در هنگام تولد ایجاد می گردد و به تدریج با تکامل فعالیت کبد، زردی برطرف می شود.
- زردی غیر طبیعی: می تواند به علت عفونت، بیماری کبدی، ناسازگاری خونی نوزاد با مادر یا نقص آنزیمی و غیره باشد که باید پس از بررسی توسط پزشک اقدامات لازم به عمل آید در غیر این صورت ممکن است منجر به آسیب های غیر قابل برگشت مغزی مثل تشنج، کری عصبی، فلج و یا حتی مرگ نوزاد شود. نوزادانی که دچار زردی شدید شده اند پس از درمان نیاز به پیگیری از نظر شنوایی و سایر عوارض احتمالی پیدا می کنند.
وجود موارد زیر می تواند زنگ خطری براری زردی غیر طبیعی باشد.
- نوزاد در روز اول تولد زرد باشد
- گروه خونی مادر منفی و نوزاد مثبت باشد یا گروه خونی مادر O و گروه خونی نوزاد A یا B باشد.
- سابقه عقب ماندگی، معلولیتیا تعویض خون به علت زردی در یکی از فرزندان آن خانواده وجود داشته باشد.
- نوزاد همزمان با زردی دچار تب و بی حالی بوده و یا شیر نخورد.
- زردی نوزاد خیلی شدید باشد یا زردی بیش از 7 تا 10 روز طول بکشد.
- نوزاد هنگام تولد وزن کمتر از 5/2 کیلوگرم داشته باشد.
- نوزاد نارس یا تولد زودهنگام داشته باشد.
اثرات سوء شیرخشت و ترنجبین
دادن ترنجبین و شیرخشت به نوزاد منجر به اسهال و از دست دادن آب بدن نوزاد می شود. با توجه به کم شیر بودن مادر در روزهای اول تولد، کاهش آب بدن نوزاد باعث افزایش غلظت بیلی روبین و نهایتا موجب افزایش زردی در نوزاد می شود. بنابراین شیرخشت و ترنجبین نه تنها باعث بهبودی زردی نمی شود بلکه موجبات افزایش زردی را در بر دارد.
شیر مادر در درمان زردی
شیردهی مکرر مادر موجب کاهش بیلی روبین خون نوزاد شده و به رفع زردی کمک شایان می کند.
راه های افزایش شیر مادر:
تغذیه خوب مادر به خصوص استفاده از مایعات کافی
مکیدن مکرر پستان مادر توسط نوزاد.
حمایت عاطفی روانی مادر به خصوص از جانب همسر.
حرارت بدن و اتاق نوزاد
میزان درجه حرارت نوزاد باید بین 24 الی 26 درجه سانتیگراد باشد. پوشیدن یک یا دو لایه لباس نخی کافیست و از پوشاندن با پتو یا قنداق خودداری گردد. زیرا گرمای زیاد باعث تب، بیقراری، بیحالی و نهایتا افزایش میزان زردی می گردد. تخت نوزاد نباید نزدیک وسایلی مانند بخاری، کولر و همچنین رو به روی درب و پنجره و نور مستقیم افتاب باشد. کلاه و رو سری توصیه نمی شود به جز در موارد نارسی نوزاد. بعد از حمام کردن و در صورت کم بودن درجه حرارت بدن نوزاد.
